prof. zw. dr hab.

Ewa Kołodziejek

językoznawczyni

ewakolodziejek.pl

Kilka słów o sobie

Witam Państwa na swojej stronie.

Jestem profesorką nauk humanistycznych, pracuję w Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego.

Prowadzę wykłady i konwersatoria z lingwistyki kulturowej, kultury języka polskiego, ortografii i interpunkcji, poprawnej polszczyzny w praktyce.

Jestem autorką trzech monografii naukowych:

  • Gwara środowiskowa marynarzy na tle subkultury marynarskiej (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1994)
  • Człowiek i świat w języku subkultur (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2005, wyd. II zmienione 2015)
  • Nowe, nowsze, najnowsze. O zmianach we współczesnej polszczyźnie (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2019)

i współautorką monografii:

  • Młode słowa (obraz świata, kreacje, konteksty), (współaut: Bartek Chaciński, Marek Łaziński, Anna Wileczek), Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2023

Jestem wiceprzewodniczącą Rady Języka Polskiego, przewodniczącą Zespołu Retoryki i Komunikacji Publicznej RJP, członkinią Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Komisji Socjolingwistyki przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, przewodniczącą szczecińskiego oddziału Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego.

Istotnym obszarem mojej aktywności zawodowej jest popularyzacja wiedzy i edukacja językowa Polaków. Jako pełnomocniczka Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego ds. prostego języka i współautorka standardu prostego języka https://usz.edu.pl/prosty-jezyk-na-us/ prowadzę szkolenia z upraszczania tekstów specjalistycznych i urzędowych.

Prowadzę też warsztaty z poprawnej polszczyzny dla różnych grup zawodowych.

Jestem autorką felietonów prasowych z cyklu Językowa corrida zamieszczanych od 1991 r. w magazynie "Kuriera Szczecińskiego". Za działalność edukacyjną zostałam wyróżniona tytułem Szczecinianka Roku 2015.

Wymiernym efektem działalności popularyzatorskiej są zbiory felietonów poświęconych poprawnej polszczyźnie:

  • Językowa corrida. Jak mówić i pisać poprawnie. Poradnik dla całej rodziny (Szczecin 1995)
  • Językowa corrida 2, czyli walki z bykami ciąg dalszy (Szczecin 1999)
  • Licz się ze słowami... Językowa corrida 3 (Szczecin 2003)
  • Walczymy z bykami. Poradnik językowy PWN (Warszawa 2010, wydanie II zmienione 2023)
  • Potyczki z polszczyzną. Poradnik językowy PWN (Warszawa 2019)

W Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego prowadzę internetową poradnię językową - poradnia.jezykowa@usz.edu.pl. Świadectwem wieloletniej działalności poradni jest współautorska publikacja (z Marią Kabatą i Rafałem Sidorowiczem):

  • E-porady językowe (Wydawnictwo Naukowe US, Szczecin 2009)

1 stycznia 2025 r. objęłam kierownictwo poradni językowej PWN, którą prowadzę wraz z Rafałem Sidorowiczem https://sjp.pwn.pl/poradnia.

Od ponad 30 lat opiekuję się studenckim naukowym Kołem Młodych Językoznawców. Jego członkinie i członkowie rejestrują przeobrażenia współczesnej polszczyzny, zbierają nowe słownictwo, piszą referaty wygłaszane na ogólnopolskich konferencjach studenckich, uczestniczą w obozach naukowych w różnych regionach Polski.
Pod moją redakcją ukazało się sześć Zeszytów Studenckich Prac Naukowych Koła Młodych Językoznawców.
Osiągnięciem Koła jest pierwsze na szczecińskiej polonistyce językoznawcze czasopismo studenckie "Wyjątek".

Z myślą o swoich studentach napisałam podręcznik:

  • Poprawna polszczyzna w praktyce. Poradnik dla tych, którzy chcą dobrze mówić i pisać po polsku (Szczecin 1998, wyd. II poprawione 2002).

Doświadczenie zdobyte w wieloletniej działalności edukacyjnej, poradniczej i dydaktycznej wykorzystuję w praktyce, sporządzając różnego typu opinie i ekspertyzy językowe.

Ostatnie publikacje

Monografia

Monografia

Praca czworga autorów jest próbą analizy ogromnej bazy danych zgromadzonej w latach 2016–2022 (zestawianie danych i analizy statystyczne wykonała Katarzyna Janus-Kwiatkowska), z myślą o wnioskach natury ogólnej. Książka bynajmniej nie pretenduje do całościowego opisu języka i kultury współczesnej młodzieży.

zobacz więcej

Poradnik językowy

Poradnik językowy

W poradniku tym chcieliśmy uzmysłowić naszym odbiorcom, że język, którego używamy, tworzy świat, w jakim żyjemy, że patrzymy na rzeczywistość przez pryzmat słów, że wszystko, co wokół nas, jest opisane, nazwane. 

zobacz więcej
Językowa corrida

Językowa corrida

Jak mówić i pisać poprawnie. Poradnik dla całej rodziny

Trudne rządy

Która forma jest poprawna: Nie wystarczy wygrać wybory czy Nie wystarczy wygrać wyborów? Pytanie niełatwe, a i podpowiedź skomplikowana. Dotyczy bowiem sprawy w polszczyźnie chyba najtrudniejszej: składni rządu.

Pamiętamy ze szkoły, że wyrazy w zdaniu mogą wchodzić w trzy różne związki: zgody, rządu i przynależności. Związek zgody zachodzi wtedy, gdy wyraz określający upodabnia swoją formę pod względem przypadka, liczby, rodzaju do formy wyrazu określanego. Na przykład przymiotnik miły i rzeczownik chłopiec mają wspólny rodzaj (męski), liczbę (pojedynczą) i pozostają ze sobą w zgodzie we wszystkich przypadkach gramatycznych: miłego chłopca, z miłym chłopcem . Po prostu wszystko się w tym związku zgadza.

Składnia rządu jest trudniejsza, jak to w rządzeniu bywa. W takim związku żadnej zgody nie ma, tylko jeden wyraz rządzi drugim. Ten, który rządzi, wymaga od rządzonego odpowiedniej formy przypadka albo przyimka łączącego się z odpowiednim przypadkiem. Czasownik używać wymaga dopełniacza: szamponu, przypraw, życia. Czasownik czytać wymaga biernika: książkę, gazetę, ogłoszenie. Czasownik rządzić wymaga narzędnika: państwem, rodziną, słabszymi. Czasownik opowiadać wymaga miejscownika i przyimka: o rodzinie, o wakacjach, o książkach. Tylko w związku przynależności wyrazy nie stawiają sobie żadnych formalnych wymagań, a jedynie się znaczeniowo uzupełniają: wyjątkowo sprawnie, niebo bez chmur.

Używamy plików cookies, aby zapewnić najlepszą jakość. Kontynuując korzystanie z naszej strony, zgadzasz się z naszą polityką dotyczącą plików typu cookies.